Ogród Saski

Jeden z najstarszych polskich parków - został otwarty w 1727 roku i był wówczas ogrodem w stylu francuskim przy nieistniejącym już pałacu Saskim. Ogród Saski, bo o nim mowa, został założony przez króla Augusta II Mocnego. Prace przy tworzeniu ogrody rozpoczęły się już w latach 1713-15. Ostateczny kształt nadano mu w latach 1733-35. Ogród otoczono wówczas murem z pięcioma z bastionami - miało to zagwarantować bezpieczeństwo królowi.

W tamtym czasie w ogrodzie powstały również Wielki Salon, Mały Salon oraz Operalnia, w której 19 listopada 1765 roku wystawiono "Natrętów" Józefa Bielawskiego - pierwszą sztukę w języku polskim. To wydarzenie jest uznawane za narodziny Teatru Narodowego.

Po śmierci Augusta III Sas ogród został zaniedbany. W 1772 rozebrano Operalnię. Po upadku insurekcji kościuszkowskiej część rzeźb z ogrodu wywieziono do Rosji. Dopiero po 1797 roku zdecydowano się na rewaloryzację parku. Prace trwały aż do 1827 roku. Ogród przebudowano w stylu angielskim. Wyburzono mur i Wielki Salon, utworzono staw. W 1846 roku w Ogrodzie Saskim powstał Instytut Wód Mineralnych.

W latach 50. XIX wieku w ogrodzie powstały fontanna i wodozbiór zaprojektowane przez Henryka Marconiego. W 1870 roku w ogrodzie zbudowano drewniany Teatr Letni, który zastępował remontowany wówczas Teatr Wielki. Prowizoryczny budynek cieszył się jednak taką popularnością, że dotrwał aż do 1939 roku. W czasie wojny wszystkie budowle w parku został zniszczone. W 1948 roku park odtworzono, jednak nie wszystkie elementy architektoniczne został odbudowane. Nie ma już altanki owocowej, domku ogrodnika czy Teatru Letniego. A przede wszystkim nie ma Pałacu Saskiego.

W Ogrodzie Saskim znajduje się wiele starych drzew, którym udało przetrwać się wojnę. Niektóre z nich mają ponad 200 lat. Trzy mają status pomnika przyrody. Oto jedno z nich:

Jednym z niewielu odbudowanych po wojnie obiektów jest położony nad sadzawką wodozbiór. Został on zbudowany w latach 1852-54 według projektu Henryka Marconiego. Wodozbiór okalają dwadzieścia dwie korynckie kolumny. Budowla jest wzorowana na świątyni Westy w Tivoli. W latach 80. XIX wieku do wodozbioru dobudowano schody. Wewnątrz mieściły się dwa zbiorniki, do którego woda byłą doprowadzana prosto ze stacji pomp nad Wisłą. Obecnie wodozbiór nadal  pełni swą pierwotną rolę - mieści w sobie zapas wody w celach przeciwpożarowych dla Teatru Wielkiego.

Charakterystycznymi ozdobami ogrodu są barokowe rzeźby położone na jego głównej osi. Zachowało się ich 21, ale początkowo rzeźb mogło być nawet 70! Pierwotnie był one pozłacane i przedstawiały personifikacje żywiołów, cnót oraz pojęć z dziedzin sztuki i nauki.

W XIX wieku oryginalne rzeźby został wywiezione do Rosji, ale wkrótce je zrekonstruowano. Obecne ustawienie rzeźb nie odzwierciedla dawnego ściśle określonego porządku.

Centralny punkt Ogrodu Saskiego to oczywiście empirowa Fontanna Wielka. Powstała ona w latach 1853-55 wg projektu Henryka Marconiego. Tworzą ją żeliwna patera oraz misa z płaskorzeźbami przedstawiającymi głowy.

Konstrukcja stoi w dwóch wannach z kamienia, z których niższą zdobią cztery cynkowe delfiny wyrzucające wodę do środka fontanny.

Obok fontanny znajduje się zegar słoneczny z 1863 roku ufundowany przez Antoniego Magiera.